مراقب سرطان «سارکوم» باشید

مراقب سرطان «سارکوم» باشید

سلامت > بیماری - بازار انواع سرطان این روزها حسابی داغ است اما نام این یکی را شاید نشنیده باشید؛ «سارکوم». نوعی از سرطان که پزشکان می‌گویند دلیل ابتلا به آن ناشناخته است.  

حال، این بیماری ناشناخته به گفته یک فوق‌تخصص خون و سرطان 2هزار ایرانی را مبتلا و درگیر کرده است؛ عددی که به گفته رئیس بخش جراحی سرطان بیمارستان امام‌خمینی(ره)، نسبت به کشورهای دیگر بیشتر هم هست.

آنطور که یک عضو مرکز خدمات تخصصی سارکوم پژوهشکده سرطان جهاد دانشگاهی می‌گوید سارکوم 2درصد از سرطان‌ها را تشکیل می‌دهد و استخوان یا بافت‌های نرم مثل عضله و مفصل را گرفتار می‌کند. این سرطان در اندام‌ها، دست‌ها و شکم هم دیده شده اما به‌دلیل آنکه 40درصد بروز آن در اندام‌ها بوده، متخصصان ارتوپد در درمان آن نقش بسزایی دارند.

دکتر رضا ملایری با بیان اینکه دلیل ابتلا به این سرطان نامشخص است، توضیح می‌دهد: البته تغییرات ژنی در این بیماری دخیل است چرا که این تغییرات با آنکه زیاد نیست اما دیده شده است.

به گفته دکتر ملایری، مراکزی برای تشخیص این بیماری در کشورهای توسعه‌یافته ایجاد شده اما در ایران تاکنون به آن پرداخته نشده است اما به‌دلیل اینکه تخمین زده می‌شود 2هزار نفر در کشور به این بیماری مبتلا شده باشند، پژوهشکده جهاد دانشگاهی مرکز خدمات تخصصی سارکوم را ایجاد کرد.

او با تأکید بر اینکه تشخیص در درمان همه سرطان‌ها اهمیت فوق‌العاده و نیاز به‌کار تیمی دارد، می‌گوید: سارکوم در تمام گروه‌های سنی دیده شده و دارای علائمی مثل درد، التهاب و شکستگی‌های ناگهانی است. معمولاً این نوع سرطان خیلی سریع به سایر اعضای بدن به‌ویژه ریه سرایت می‌کند. تشخیص بموقع این بیماری هم در مراحل ابتدایی به درمان سارکوم منتهی شده و شاید نیاز به قطع عضو نباشد.

رئیس بخش جراحی انستیتو سرطان بیمارستان امام خمینی(ره) نیز به همشهری می‌گوید: سارکوم در ایران شیوع بیشتری دارد. این نوع سرطان چون خیلی زود اندام‌های دیگر بدن را درگیر می‌کند و از بافت هم‌بند یا بافت چربی و سلول‌های عضلانی منتشر می‌شود، سرطانی خطرناک است.

دکتر محمدرضا میر هم معتقد است که دلیل ابتلا به این سرطان ناشناخته است اما معمولا از راه خون منتقل می‌شود. او علائم این نوع سرطان را چنین توضیح می‌دهد: وجود توده در جایی از بدن یکی از علائم این نوع سرطان است که می‌تواند در دست، پا یا سر باشد و البته این توده بدون درد هم است. اگر فردی توده‌ای بدون درد، سفت و ثابت را در بدن حس کرد که به‌تدریج هم در حال بزرگ شدن بود باید حتما تحت نظر پزشک باشد.

به گفته او، سارکوم‌های استخوان معمولا با درد همراه هستند اما مردم نباید هر درد استخوانی را سارکوم تلقی کنند. از طرف دیگر نباید با مشاهده هر توده‌ای، تصور کنند که توده یک توده چربی است و نسبت به آن بی‌توجه باشند چراکه اگر سارکوم دیر تشخیص داده شود ممکن است در مراحل پیشرفته نیاز به قطع عضو باشد.

تشخیص و درمان سارکوم

پزشک ارتوپد از رادیوگرافی ساده، سی‌تی‌اسکن، ‌ام‌آرآی، اسکن رادیوایزوتوپ برای تشخیص و بررسی توده سرطانی استفاده می‌کند. نمونه‌برداری از توده استخوانی و بررسی آن توسط پاتولوژیست تشخیص قطعی را مشخص می‌کند. گاهی سلول‌های سرطانی به ریه، دیگر استخوان‌ها یا مغز استخوان گسترش پیدا می‌کنند، پس نمونه‌برداری از مغز استخوان و بررسی آن و رادیوگرافی از قفسه سینه ممکن است به تشخیص کمک کند.

مهم‌ترین روش درمانی این سرطان هم شیمی‌درمانی است که معمولاً قبل از جراحی انجام می‌شود تا اندازه تومور را کوچک‌تر کرده و انجام جراحی راحت‌تر و بهتر شود. بعد از جراحی هم شیمی‌درمانی ادامه می‌یابد.

رادیوتراپی هم در درمان این سرطان بسیار مؤثر است و بعد از شیمی‌درمانی و قبل و بعد از جراحی انجام می‌شود. درمان دیگر هم جراحی است، البته گاهی اوقات وسعت رشد تومور آنقدر زیاد است که به مناطق زیادی از اندام منتشر شده و عروق و اعصاب اندام به‌شدت آسیب می‌بیند. در این موارد ممکن است بهترین راه برای بیمار قطع عضو باشد.

نشانه‌های سارکوم را بشناسید

پزشکان معتقدند که سارکوم اغلب با دردها یا جراحات ناشی از ورزش اشتباه گرفته می‌شود، زیرا نشانه‌های آن شبیه به نشانه‌های جراحاتی است که کودکان و نوجوانان هنگام ورزش‌کردن برمی‌دارند. درد در ناحیه تومور، همراه با ورم یا گرما از نشانه‌های اصلی محسوب می‌شود. ممکن است این درد شب‌هنگام یا موقع ورزش کردن بدتر شده و چند هفته پس از شروع درد، عضو مجروح شده به درستی حرکت نکند. اگر تومور در استخوان پا رشد کند، فرد لنگی توجیه‌ناپذیر دارد. همچنین ممکن است تب خفیفی داشته باشد. اگر سرطان به بخش‌های دیگر بدن مانند ریه‌ها یا مغز استخوان پخش شده باشد، نشانه‌ها در آن بخش‌ها نیز خودشان را بروز می‌دهند. در بعضی موارد، نخستین نشانه بیماری، شکستن پا یا دست است که بدون هیچ دلیلی (یا با ضربه خفیف و ملایمی) رخ‌می‌دهد، زیرا سرطان، استخوان را ضعیف کرده و آن را نسبت به شکستگی آسیب‌پذیر می‌کند. درد شایع‌ترین علامت این بیماری است. محل تومور ممکن است متورم شده و لمس محل دردناک شود.